Аннотация:Artykuł ukazuje problematykę związaną z przygotowaniem zawodowym, edukacją pozaszkolną oraz praktyką w przedsiębiorstwach francuskich uczestników Wielkiej Emigracji we Francji. Opisano kursy wojskowe, naukę języka francuskiego oraz praktykę w zakładach zbrojeniowych i rzemieślniczych. W artykule podjęto analizę indywidualnych przypadków byłych żołnierzy, podoficerów i oficerów powstańczych. Na podstawie kwerendy źródłowej stwierdzono, że wybierano profesje, które dawały nadzieję długoletniego zatrudnienia, jak zegarmistrzostwo, szewstwo, krawiectwo, farbiarstwo, cukrownictwo, drukarstwo i zecerstwo.
